Het werk van Stephen Porges, neurowetenschapper en psychiater die de Polyvagaal theorie heeft beschreven is bijzonder interessant ook voor de pessotherapie. Hieronder een korte uitleg over zijn wetenschappelijke werk.
Polyvagaal gaat over de Nervus Vagus, de tiende hersenzenuw die de romp boven het diafragma, de zogenoemde sympathische tak voor onze vecht- en vluchtreacties omvat en de tak onder het diafragma, de parasympathische tak voor de spijsvertering en onderdeel van ons autonome zenuwstelsel.
Termen die hier gebruikt worden door Porges zijn Social engagement system = SES, Social defence system, te weten fight en flight en immobilisatie.Het zogenoemde Social switching system schakelt tussen sociaal geëngageerd zijn en ons autonome verdedigingssysteem tegen gevaar.
We kunnen ons alleen maar ontwikkelen in contact ofwel verbinding met een ander.
Ons SES omvat het zien van, luisteren naar en getuige zijn van wat de ander beweegt. Onze gezichtsuitdrukking, houding en stemgeluid zijn van heel belangrijk om ons veilig te kunnen voelen, dit veilige gevoel is noodzakelijk en wordt in de Pessotherapie de ‘possibility sphere’ genoemd. Het je veilig voelen in een sessie is het allerbelangrijkste.
Er worden drie circuits genoemd die verantwoordelijk zijn voor de neuroceptie. Het social engagement system omvat onder andere de prefrontale cortex en de amygdala, de parasympathicus of dorsaal deel van de nervus vagus (niet gemyeliniseerd) deze reageert trager dan het ventrale deel wanneer we ons bedreigd voelen. Deze zenuwtak beïnvloedt de spijsvertering. Het ventrale deel is de zogenoemde sympathicus, deze is verantwoordelijk voor onder andere de hartslag en ons fight /flight mechanisme. Als vluchten niet mogelijk is door te heftige emoties wordt een shut-down circuit geactiveerd en volgt immobilisatie, vergelijk de muis die zich bij gevaar muisstil houdt. Je dissocieert, je bent er even niet.
Ook gemyeliniseerd en dus snel is de Nervus Trigeminus de hersenzenuw die onder andere onze gezichtsuitdrukkingen en de toon van de stem regelt. Dit gebeurt in samenwerking met de Nervus Vagus en is onbewust. Onze gezichtsuitdrukking laat onze onbewuste emoties zien.
Neuroceptie, een begrip geïntroduceerd door Porges, betekent dat we onbewust informatie verzamelen extern en intern en ons gedrag daarop regelen. Zoals alles in ons lichaam gebeurt dit dankzij de homeostase, dit is het regelen van een juiste balans, via zogenoemde regelcircuits en negatieve feedbackmechanismen.
Wanneer we ons veilig voelen zijn we in staat tot sociaal gedrag en staan we open voor anderen en voor therapie. Kortom je moet je in het contact met je therapeut veilig voelen, geaccepteerd zonder oordeel, gezien en gehoord.